תמר סימון: ללא בסיס

בתערוכתה ללא בסיס מציגה תמר סימון רישומי דיוקן ושלוש סצנות תיאטרליות העשויות בעט כדורי ובגיר שמן. רישומי ה”דיוקן“ הם מעין ”קלסתרונים“, הכלאות של דמויות שונות בטכניקות הנהוגות במעבדות זיהוי פלילי או בניסיון לזהות נעדרים. ההכלאות של סימון מורכבות מפרוטומות (פלגי גוף עליונים) ושִִחזורי פָָּנים שנעשו בעזרת בינה מלאכותית, לצד דימויים מתולדות האמנות וחלקי פָָּנים של האמנית עצמה.

רישומי הסצנות התיאטרליות מלחימים התרחשויות אבסורדיות המורכבות מדימויים שנגזרו מספרים, מעיתונים ומהאינטרנט — לצד רישומים של אובייקטים פיסוליים בקנה־מידה קטן, שהוצבו במערכים דרמטיים. סימון רושמת בחשֵֵכה, בווילונות מוגפים. לדבריה, ”החושך קורא לדברים לצאת“; החשֵֵכה משרה אינטימיות וביטחון, והרישום החי מתגלה אט־אט. ליקוט הדמויות של סימון מְְדמה את מנועי החיפוש הווירטואליים, שהם אינסופיים עד כדי העמדת האמת בספק. מנועי החיפוש לא נותנים תשובות אלא רק מובילים לעוד ועוד אתרים, תוך היפוך תפקידים: במקום התחקות פשוטה אחר תשובה לשאלה, החיפוש הווירטואלי מתחקה אחר כוונת המשתמש, מוביל לאינספור מקומות חדשים ובתוך כך משנה את המהלך הראשוני. האלגוריתם המנחה אותו יוצר שיעבוד לתנועה חסרת יעד. הרישום העמלני של סימון שלוב בטכנולוגיות עכשוויות ונע בין האנושי לפלסטי, בין המציאותי למדומיין, ובין המיפוי האמפירי לידיעת הכזב. המלה ”קלסתרון“, שמקורה ביוונית (משורש קלסתר, פָָּנים), מקושרת בעברית החדשה לתחום הזיהוי הפלילי, שכן יצירת הקלסתרון מבוססת על עדויות ראייה וממצאים פורנזיים. הקלסתרונים של סימון מציגים דמויות היברידיות מעוותות ונטולות הבעה, כאחוזות תבהלה. באמצע הדרך בין האנושי למלאכותי, הן נראות לעתים כרישום מוגמר ולעתים כמתווה, כרוחות רפאים מנוכרות, כמרטירים מעונים. הכאב העולה על גדותיו נושק ביופי ובחרדת הנשגב. רשתות הרישום פרושׂות כשכבות מפורקות, ליצירת דמות אדם המתרוקנת מאנושיותה ומהדהדת את אדישות הסביבה ונטישת האל.

הסצנות התיאטרליות, המאוכלסות במלאכים מציורים קלאסיים, בדימויי פולחן ארכאיים ודמויות שייקספיריות בעיבוד עכשווי, מציגות מערכות יחסים בלתי אפשריות החורגות ממגבלות הזמן. בזירת ההתרחשות הזאת, המתוחה בין עונג לעינוי, ארוגות יחד טומאה וקדושה, תשוקה וטרגדיה. הרמוניה רופפת ורבת־עוצמה נוצרת במפגש בין היד הרושמת של סימון לבין החולשה המיוצגת בעבודות. ברישומיה של סימון הראש כמו מנותק מהגוף, האיברים עצמאיים, והמערכות מפורקות מגבולות הגוף כמעטפת מכילה. הפָָּנים מאבדות צלם אנוש ומותירות אחריהן רק זהות מחוללת. באוב עולה שאלת האנושיות — צלם אנוש, כדימוי וכמציאות — העומדת במוקד רישומיה של סימון, שבשנים האחרונות עסקה בדיוקנאות של פליטים ומהגרים. האם האנושיות נובעת מעצם היות האדם, או שמא מידת המוסריות היא שמסמנת אותו כאנושי?

תצלומי הצבה: יובל חי

تمار سيمون: بدون قاعدة
القيّمّة: دانيئيل تصدقا كوهن

تعرض تمار سيمون في معرض بدون قاعدة رسومات بورتريه وثلاثة مشاهد مسرحية
بطباشير ملونة. رسومات ”البورتريه“ هي شبه ”رسم مركب للوجه”، تهجين لشخصيات
مختلفة بتقنيات مُُستخدمة في مختبرات التشخيص الجنائي للتعرف على أشخاص
مجهولين. تتكون تهجينات سيمون من نماذج أولية )أطراف الجزء العلوي للجسد(
وإعادة بناء الوجهة بمساعدة الذكاء الاصطناعي، إلى جانب صور من تاريخ الفن وأجزاء
وجه الفنّاّنة نفسها.
رسومات المشاهد المسرحية تُلُحم أحداث عبثية متكونة من صور مقصوصة
من الكتب، الصحف والانترنت — إلى جانب رسومات أغراض نحتية بمقياس رسم صغير
وُُضعت في مصفوفات درامية. ترسم سيمون في العتمة، ستائر مُُسدلة. وكما تقول:
”العتمة تنادي الأشياء للخروج”؛ تضفي العتمة الحميمية والأمن، والرسم الحي يظهر
شيئًاً فشيئًاً.
تجميع شخصيات سيمون يحاكي محركات البحث الافتراضية وهي غير نهائية
إلى درجة التشكيك في الحقيقة. محركات البحث لا توفر أجوبة بل تقودنا إلى المزيد
من المواقع، من خلال قلب الأدوار: بدل تقصي سهل للجواب عن السؤال، فإن
عملية البحث الافتراضي تتقصى مقاصد المُُستخدم، تقوده إلى ما لا نهاية من
المواقع الجديدة ومن خلال ذلك تغيّرّ المسار الأولي. الخوارز ميات التي توجهه تشكل
استعباد لحركة بلا غاية. الرسم المُُضني لسيمون مدمج بتكنولوجية معاصرة ويتراوح
بين البشري والبلاستيكي، بين الحقيقي والمُُتخيل وبين عملية المسح التجريبية
والمعرفة الزائفة.
ترتبط كلمة ”كلستيرون“ في أصلها اليوناني )بمعنى الوجه(، باللغة العبرية الحديثة
بالتشخيص الجنائي، حيث يعتمد تخطيط الوجه على إفادات شهود عيان ونتائج
التحاليل الجنائية. تخطيط الوجوه لدى سيمون تعرض شخصيات هجينة مشوهة
مسلوبة التعبير، وكأنها مسكونة بالرعب. في الوسط بين البشري والصناعي، تبدو أحيانًاً
كرسوم متكامل وأحيانًاً كتخطيط، اشباح اغترابية، شهداء معذبون. الألم الطافح
يلامس الجمال والقلق السامي. شبكات الرسم تمتد كطبقات متفككة، على شكل
شخصية إنسان مفرغة من إنسانيتها تردد أصداء لامبالاة البيئة والابتعاد عن الاله.
المشاهد المسرحية، المسكونة بملائكة من اللوحات الكلاسيكية، بصور طقوس
قديمة وشخصيات شكسبيرية بمعاجلة معاصرة، تعرض نمظومات علاقات غير ممكنة
تتجاوز حدود الزمن. في ساحة الأحداث هذه، الممتدة بين المتعة والعذاب، تُنُسج
عًمًا النجاسة والقداسة، الشوق والتراجيديا. يتشكل تناغم فضفاض شديد القوة في
اللقاء بين يد سيمون التي ترسم وبين الوهن المعروض في أعمالها.
في رسومات سيمون يبدو الرأس وكأنه نمفصل عن الجسد، والأعضاء مستقلة
والأجهزة متفككة عن حدود الجسد كغلاف يحتويها. الوجه يفتقر إلى هيئة الإنسان
ويترك خلفه هويه فارغة. تتبادر إلى الذهن مسئلة الإنسانية — الهيئة البشرية، كصورة
وكواقع — القائمة في صلب رسومات سيمون، التي تناولت في السنوات الأخيرة
بورتريهات اللاجئين والمهاجرين. هل تنبع الإنسانية من حقيقة كون الإنسان، أم أن
درجة الأخلاق تميزه كإنسان؟