הילי לב גרינפלד ושיראל ספרא: שמש חצות

מעֵבר לחוג הקוטב, בחצות הלילה בעונת הקיץ, אפשר לחזות בתופעת הטבע הקרויה שמש חצות: השמש יורדת באִטיות אל קו האופק, נוגעת בו, אך בטרם תשקע ותאפשר לחשכה להשתלט, היא שבה לזרוח. שמש חצות היא אפוא שקיעה וזריחה המתמזגות זו בזו. יום חדש מתחיל בטרם הסתיים קודמו, הגבולות מיטשטשים, ודבר רודף דבר ללא הפוגה. בקיץ של אזור הקוטב, אין חשכה אפילו בחצות. האור מציף ומאיר הכל – ומנגד, העייפות גוברת בעוד הגוף והנפש אינם זוכים למנוחה הנדרשת. 

בתערוכה הזוגית של הילי לב-גרינפלד ושיראל ספרא, שמש חצות היא מטאפורה לטשטוש בין מצבים של ערוּת ושינה ולהפרעות במחזוריות המוּכּרת של יום ולילה. התערוכה בוחנת את הטשטוש בין ילדוּת לבגרוּת – שלבי התפתחות שרצף הזיכרון כורך אותם בלולאה. ברוח הבחנתו הנודעת של המשורר האנגלי וויליאם וורדסוורת – "הילד הוא אבי המבוגר" – עבודות הציור והפיסול צוללות למעמקים של זיכרונות ילדות הממשיכים להתקיים בתודעת המבוגר, ומשקפות את ההשפעה של מחזורי שינה וחוסר שינה על חוויה זו.

מצבי ביניים שבהם מתמזגים אלה באלה יום ולילה, הפכים וניגודים, מאפשרים שהות בו-זמנית בשני הקטבים. המזיגה בין חוויות ילדוּת וטרדות הבגרות מציגה את המשחק והשעשוע לא רק כמקור להנאה, אלא גם ככוח האוצר בחובו פחד ואימה.

הילי לב-גרינפלד (נ' 1981)
על קו התפר שבין ציור לאובייקט ובין מופשט לפיגורטיבי, עבודותיה של הילי לב-גרינפלד חוקרות מצבי דמדומים של תנועה בין עולמות. הדימויים זולגים זה לתוך זה ליצירת שפה של התמזגות, המייצגת מצבי ביניים של אופל ותמימות, משחק מול פחד.

העבודות משלבות ציור על אובייקטים מפוסלים בעץ, אדריכליים למראֶה, המדמים חלונות ומייצגים אזורי מעבר בין המודע ללא-מודע. הציור עשוי בשכבות רבות של שמן על עץ, כאשר פעולה של חריטה וגירוד בפני השטח מקנה לו איכות רישומית. בה-בעת, חשיפת השכבות מעניקה לציור ממד של עומק, בדמות משקעי הזיכרון האישי והתרבותי. 

שיראל ספרא (נ' 1983)
שיראל ספרא חוקר מחזוריות ויחסיות בזמן ובמרחב. עבודותיו מאזכרות מִתקני שעשועים, המטלטלים את המְשחקים בחוזקה ויוצרים חוויה של עיוות בזמן: בתוך המִתקן הזמן כמו מואץ, ואילו מחוצה לו הוא נשאר סטטי. כך למשל, בפסל הזמן מתעגל דרך גלגל העין המדמה גלגל ענק, במקום מושבים ערוכים 12 ציורי שמשות, המסמלים את שעות היום בהפשטה משתנה תדיר; העבודה חוזר לאותו מקום מול שמש מתפרקת, העשויה כרקמה של נופים מופשטים ובוהקים, נוצרה בתנועות סיבוביות; ואילו ציורי המִתקנים עזי-הצבע, הנעים בין פיגורטיבי למופשט, מזכירים סינווּר של אורות באפלת הלילה. המופשט מגלם מצב ביניים, מקום בין שינה לערוּת, שהדימויים נמסים בו והמילים מתערבלות לג'יבריש רגע לפני השקיעה בשינה עמוקה.

هيلي لي جرينفيلد
وشيرئيل سفرا:
شمس منتصف الليلة

في المناطق الواقعة شمال الدائرة القطبية، يمكن في منتصف الليل خلال فصل الصيف
مشاهدة ظاهرة طبيعية المعروفة باسم شمس منتصف الليل: تنخفض الشمس ببطء
نحو خط الأفق، تلامسه، ولكن قبل أن تغرب وتسمح للظلام بالسيطرة، تعود مجددًًا
للارتفاع. شمس منتصف الليل هي إذًًا مزيج بين الغروب والشروق يتمازجان ببعضهما.
يبدأ يوم جديد قبل أن ينتهي سابقه، حيث تصبح الحدود غير واضحة، وتتوالى الأمور دون
توقف. في صيف المناطق القطبية، لا يوجد ظلام حتى في منتصف الليل. يغمر الضوء كل
شيء ويضيئه، وفي المقابل، يزداد الإرهاق بينما لا ينال الجسم والنفس الراحة اللازمة.
في المعرض الزوجي للفنّاّنين هيلي ليف جرينفيلد وشيرئيل سفرا، تُسُتخدم
ظاهرة شمس منتصف الليل كاستعارة لطمس الحدود بين حالات اليقظة والنوم،
وكذلك للاضطرابات في الدورة المعروفة لليل والنهار. يستكشف المعرض التداخل بين
الطفولة والنضوج، وهما مرحلتان من التطور يتم تشابكهما في الذاكرة كحلقة متصلة.
وفقًًا لملاحظة الشاعر الإنجليزي ويليام ووردزوورث الشهيرة: الطفل هو والد الرجل، فإن
الأعمال الفنّيّّةّ، من لوحات ومنحوتات، تغوص في أعماق ذكريات الطفولة التي تستمر في
التواجد في وعي البالغ، مما يعكس تأثير دورات النوم والحرمان من النوم على هذه التجربة.
حالات الوسط التي تندمج فيها أضداد مثل الليل والنهار تتيح الوجود في كلا
القطبين في الوقت نفسه. هذا المزج بين تجارب الطفولة ومشاغل النضوج يعرض اللعب
والمرح ليس فقط كمصدر للمتعة، بل أيضًًا كقوة تحمل في طياتها الخوف والرهبة.
هيلي ليف جرينفيلد )مواليد 1981 ( — على خط التماس بين التصوير الزيتي
والكائن وبين التجريدي والتشخيصي، تستكشف أعمال هيلي ليف جرينفيلد حالات
الغسق والتنقل بين العوالم. تتداخل الصور في بعضها لتخلق لغة من التمازج، تمثل
حالات وسطى بين الظلام والبراءة، اللعب والخوف. تدمج الأعمال بين التصوير الزيتي
وكائنات خشبية منحوتة، تبدو معمارية، تحاكي نوافذ وتمثل مناطق عبور بين الواعي
واللاواعي. التصوير الزيتي مصنوع من طبقات متعددة من الزيت على الخشب، حيث
تُضُفي تقنية الحفر والخدش على السطح جودة الرسم. في الوقت نفسه، يضفي كشف
الطبقات بعدا من العمق للوحة، على شكل ترسبات الذاكرة الشخصية والثقافية.
شيرئيل سفرا )مواليد 1983 ( — أعمال شيرال سفرا الذي يستكشف الدورية
والنسبية في الحيّزّ تهز اللاعبين بعنف، مما يخلق تجربة تشوه في الزمن: داخل المنشأة
يبدو الزمن متسارعًًا، بينما خارجها يبقى ثابتًاً. على سبيل المثال، في منحوتة الزمن
يتدور عن طريق مقلة العين التي تحاكي عجلة كبيرة، وُُضعت بدل المقاعد 12 لوحة
شموس، ترمز لساعات اليوم بتجريد متغير باستمرار؛ العمل أعود إلى المكان نفسه
أمام شمس متفككة، مصنوع من نسيج مناظر طبيعية مجردة ومضيئة، تم إنجازه
بحركات دائرية؛ أما لوحات المنشآت زاهية الألوان التي تتراوح بين التشخيص والتجريد،
وتستحضر الانبهار بالأضواء في ظلام الليل. يُجُسد التجريد حالة وسطية، مكانًاً بين
النوم واليقظة، حيث تذوب الصور فيه وتختلط الكلمات لتتحول إلى رطم كلامي قبيل
السقوط في نوم عميق.

תצלומי הצבה: טל ניסים